Madem Fin Müziği’nden bahsediyorum, doğal olan benim bu noktada da biraz başa sarmam olacak sanırım…

Aslına bakarsanız Fin müziğinin geçmişi, diğer dünya müziklerine nazaran çok daha kısadır. Mesela, Rönesans ve Barok döneminde nam salmış bir Fin müzisyenine tarih sayfalarında rastlayamayız. Ta ki 18. yüzyılın ortalarında Beethoven, Mozart gibi dâhi bestekarların iz bıraktığı Klasik Dönem’e kadar.

Adını o dönemde ülke sınırlarının dışına taşıyan ilk Fin bestekarı, Finlandiya Devlet Askeri Bandosu’nun halen çaldığı şeref marşını da bestelemiş olan Bernhard Henrik Crusel’dir. Klasik Dönemi takip eden Romantik Dönem’de ise, “Fin müziğinin babası” diye anılan Fredrik Pacius’un etkisi göze çarpar. Aslen Alman olan Pacius, Finlandiya’nın Rus Çarlığı hakimiyeti altına girdiği 1809 senesinde doğmuş, hayatının büyük bir kısmını Finlandiya’da geçirmiştir. En tanınmış eserleri hiç kuşkusuz Finlandiya’nın ve Estonya’nın ulusal marşlarıdır (National anthem of Finland; http://www.dailymotion.com/video/x1ko4zp_national-anthem-of-finland_music). Bildiğim kadarıyla tarihte birden fazla ülkenin ulusal marşının altında imzası bulunan yegane bestecidir kendisi. En ilginci de bu iki ülkenin ulusal marşlarının bestesinin tıpatıp aynı olmasıdır, sadece sözleri değişiktir.

Gariptir ki, Finlandiya’nın ulusal marşı Pacius’un “Maamme” ‘si (çev: Yurdumuz) zaman zaman tartışmaya açılarak belli kesimler tarafından Jean Sibelius’un “Finlandia” marşıyla değiştirilmesi önerilir. Pacius’un doğumunun (1809) 200. yılında Finlandiya Parlamentosu’nda (sonradan kabul görmeyen) bir önerge bile sunulmuştur. Başlarda bana tuhaf gelen bu tartışmaları aslında anlamak mümkün. Müzikal olarak sıradan bir Alman ezgisi üzerine bestelenmiştir ‘Maamme’… Bu bağlamda Sibelius’un epik senfonisi yanında sönük kalıyor, lakin Jean Sibelius bu eserini ‘şarkı olarak söylenmesi’ için bestelemediğinden dolayı oldukça zordur. Ben şahsen ‘Finlandia’ marşını daha çok sevsem de oyum ulusal marş olarak değiştirilmesi yönünde olmaz. (http://vimeo.com/67099738)

 Jean Sibelius

 Tabi ki günümüzde Klasik Fin müziği denildiği zaman akla ilk gelen bestekardır Jean Sibelius. 

Jean Sibelius’un 150. doğum yıldönümü 2015’te kutlanacak

1891 ile 1931 yılları arasında, başta 7 büyük  senfoni,  10 senfonik şiir olmak üzere birçok piyano ve keman konçertosu ile sayısız besteye imza atmıştır kendisi. Sibelius’u ilk kez banknotta gördüğümü söylemiştim, ama isminin bende gerçek anlamda hisler uyandırmasının bir sebebi de, Finlandiya’da konservatuar eğitimi almak isteyen herkesin hayalini süslediği, dünya çapında ünlü müzik eğitimi kurumu Sibelius Academy’dir.  

Apocalyptica’nın tüm viyolonselleri, Nightwish’in (besteleri üstlenen) klavyecisi Tuomas Holopainen ile eski vokalisti Tarja Turunen, Stratovarius gitaristi Matias Kupiainen, HIM basçısı Mige de dahil olmak üzere birçok dünyaca ünlü müzisyen ve orkestra şefinin mezun olduğu, zaman zaman da eğitmenlik yaptıkları, ülkenin en köklü konservatuvarıdır Sibelius Academy. Jean Sibelius’un kendisinin de hem eğitim aldığı hem de öğretmenlik yaptığı Kuzey Avrupa’nın bu en büyük konservatuvarı 1882 yılında kuruldu. 1939 yılında adı değişene kadarki ismi Helsinki Müzik Okulu’ydu.

Jean Sibelius 1865 – 1957

Yeri gelmişken size Sibelius ile ilgili bir anımı anlatayım…

2008 yılının Eylül ayında eşimle beraber balayı için New York’a gitmiştik. Yoldan çevirdiğimiz taksinin arka koltuğunda Fince muhabbet ederken biz, kalın enseli kel kafalı siyahi “cab-driver” nazik bir ses tonuyla ve oldukça zor anlaşılan bir lehçe (slang) ile araya girdi. 

  –          Excuse me… uhmm.. I wonder, what language yo speakin?                          

–          We’re speaking Finnish language. We are tourists from Finland.

–          Ohh!! Finland! Yeah yeah! The land of Siberia!!

(Biz bu şekilde duyduk arka koltukta ve tabi düzeltmek ihtiyacı duyduk.)

–          No, no… Not Siberia… Siberia is in Russia…

Şöför gülerek…

–          I didn’t say Siberia. I said Sibelius! Man, I love Sibelius. My radio wakes me up with Sibelius pieces every morning…

Sibelius’un dünyanın her yerinde tanınmış olması normal bir durum bittabi. Enteresan olan, stereotipik bir Harlem taksi şöförünün, hani o rap, jazz ya da soul dinleyip kızarmış tavuk yiyen bu sevimli amcanın klasik müzik sevdalısı olması! Her sabah Sibelius ile uyanması? Taksiden indikten sonra ”Keşke adresini isteseydim… Bişeyler yollardık” dedim ama çok geçti.

 Hoşçakalın!

  Cengizhan