Renkli balonlarımız, kaynana dili düdüklerimiz, piknik örtümüz, sepetimiz, köpüklü şarabımız ve çileklerimiz hazır… mezuniyet şapkamı nereye koymuştum acaba? Hazırlık nereye mi? 1 Mayıs kutlamalarına elbet…

Helsinki’de bir başkadır 1 Mayıs…

İlk Vappumu, yani Helsinki’de ki ilk bir Mayıs kutlamamı 2001 senesinde yaşadım. Günün yarattığı şaşkınlığı dün gibi hatırlıyorum. Arifesinde üniversiteden arkadaşlarımla geç saate kadar oturmuş olmamıza rağmen erkenden kalkıp şehir merkezine inmiştim. O da ne? Yedisinden yetmişine herkes ellerinde balonlarla ve piknik sepetleriyle parklara doğru akın ediyordu. Tramvaylardan öbek öbek insan taşıyordu. Nereden bitti birden bu insanlar? Helsinki’de bu kadar çok insan mı vardı? Kışın nerede saklanıyorlardı ya?… içimi kaplayan coşkuyla kalabalığa bırakıvermiştim ben de kendimi. Adeta bir karnaval havası sarmıştı bütün şehri. Herkes birbirine gülümsüyor iyi 1 Mayıslar diliyordu. Olacak iş değil… Kendimi Helsinki’nin güneyinde yer alan kocaman bir parkta bulmuştum. İster inanın ister inanmayın adım atacak yer yoktu parkta. Yayılan yayılana… mangal kokusunu meğersem ne kadar çok özlemişim…

Meğer Finlandiya’da 1 Mayıs kutlanılan en büyük şehir bayramıymış. 21 Haziran gün dönümünde nasıl herkes şehri terk edip, göl kenarlarında yer alan küçük yaz evlerine kaçıyorsa yakın arkadaşlarıyla birlikte, 1 Mayıs’ta kasabalarda yaşayanlar işte öyle akın ediyorlarmış Helsinki’ye; emek gününü yoldaşlarıyla kutlamak için. Vappu sadece işçi bayramı değil aynı zamanda öğrenci bayramıymış. Meğer insanların kafalarındaki beyaz kepler lise mezuniyet şapkalarıymış, üzerlerindeki tulumlar hangi fakülteye ait olduklarını gösteriyormuş. Küçük yaştan beri yaz ve kış tatillerimi Finlandiya’da geçirmiş olmama rağmen bu bahar karnavalı benim için yeni bir tecrübeydi.

Resim: Melis Arı

Finlandiya tarihinde ilk 1 Mayıs kutlaması 1898 yılında işçi sınıfının alkol yasağına karşı eylem düzenlemesiyle gerçekleşmiş. Belki bu sebepten dolayı 1 Mayıs kutalamalarında tüketilen alkol miktarı herhangi bir piknik gününden daha fazla… Ülke çapında resmi tatil olarak kutlanmaya başlaması ise 1940’lı yıllara dayanıyor. Geleneksel olarak kutlamalar 30 Nisan akşamı saat altıda üniversite öğrencilerinin limanda bulunan Havis Amanda adlı heykeli yıkamaları ve başına kep geçirmesi ile başlar. Evet yanlış okumadınız. Önce kadın heykeli yıkanıyor, sonra kafasına şapka geçiriliyor, sonra şampanyalar patlıyor. Kutlamalar 1 Mayıs akşamına kadar devam ediyor.

Havis Amanda. Resim: Paul Williams. Helsinki Tourism Convention Bureau

Geleneksel 1 Mayıs yürüyüşlerini es geçmemek lazım. Sabah 10’da şehir merkezinde toplanan binlerce insan saat 11’de işçi meydanına doğru harekete geçer. Herkesin marşıdır bu. Siyasal partiler sonra dağılırlar gruplara kendi konuşmalarını yapabilecekleri köşelerine… Sonra herkes yeniden buluşur zaten parklarda. Park mevsiminin açılışıdır aynı zamanda Vappu.  

2001 yılında yaşadığım tecrübeden sonra başladım ben de her sene parkta vakitlice yer kapıp,Vappu pikniği düzenlemeye. Hazırlıklıyım artık.

Eğer Helsinki’ye bir gezi düzenlemeyi planlıyorsanız, tavsiye ederim, 1 Mayıs’a denk getirmeye çalışın. Demiş olduğum gibi Helsinki’de bir başkadır 1 Mayıs.

 Hauskaa Vappua! (işçi bayramınız eğlenceli olsun)